Artroscopische chirurgie (kijkoperatie)

Indien de niet-operatieve behandelingen van knieklachten onvoldoende uitkomst bieden kan de orthopedisch chirurg samen met u besluiten tot operatief ingrijpen. Het uitvoeren van een operatie bij knieklachten kan bestaan uit gewrichtsparende operaties zoals artroscopische chirurgie (kijkoperatie) of een osteotomie (standsaanpassing) of uit gewrichtsvervangende operaties. Welke ingreep het meest passend is, hangt af van de oorzaak van de knieklachten en soms ook de individuele wensen van de patiënt.

Gewrichtsparende operaties

De gewrichtsparende operaties bestaan voornamelijk uit de kijkoperatie van de knie of een osteotomie.

Artroscopische chirurgie (kijkoperatie)

Hierbij wordt een kijkoperatie van de knie verricht. Deze procedure wordt doorgaans verricht onder een ruggenprik en soms onder algehele narcose. Een ruggenprik heeft als grote voordeel dat alleen het onderlichaam tijdelijk verdoofd is (gedurende een aantal uur) en dat de patiënt mee kan kijken tijdens de ingreep op een monitor. Dit verhoogd het begrip over de afwijking en geeft duidelijk inzicht in de oorzaak. Tijdens de kijkoperatie wordt via kleine sneetjes in de huid rondom de knie een camera en instrumenten in het kniegewricht gebracht. Via deze camera kan de knie van binnen duidelijk worden afgebeeld. De meniscus, het kraakbeen, de kruisbanden en het slijmvlies worden zo gezien. Als er een afwijking of beschadiging is aan één van deze structuren zal dit tijdens de kijkoperatie aan het licht komen. En indien nodig kan er direct worden ingegrepen.

Een kijkoperatie duurt ongeveer 15 tot 30 minuten en vindt doorgaans in dagbehandeling plaats.

Indicatie

Er zijn vele redenen om voor deze operatieve behandeling van knieklachten te kiezen. Hieronder volgt een lijst met de belangrijkste indicaties:

• Meniscusletsel;
  De meest voorkomende reden voor het verrichten van een kijkoperatie is een scheur in de meniscus. Tijdens de kijkoperatie kan het kapotte stukje meniscus worden weggehaald. Soms is het mogelijk om de meniscus te hechten. Dit is echter afhankelijk van het type van de scheur.
• Corpora libera (losliggend weefsel/kraakbeen/bot);
  Soms zijn losliggende stukjes bot of kraakbeen de oorzaak van de knieklachten. Tijdens een kijkoperatie kunnen deze relatief gemakkelijk verwijderd worden. Beschadigd kraakbeen kan echter niet hersteld worden. Wel kan het onderliggende bot worden opgeboord om het lichaam te stimuleren tot herstel.
• Kruisbandletsel;
  Als voorafgaand aan de ingreep op basis van het lichamelijk onderzoek en aanvullende diagnostiek het vermoeden op kruisbandletsel bestaat, kan besloten worden tot een kijkoperatie. Bij deze kijkoperatie kunnen de kruisbanden geïnspecteerd worden en kunnen losse rafels worden schoongemaakt. Bij weinig tot geen instabiliteitsklachten van de aangedane knie kan dit volstaan. Indien er instabiliteitsklachtenzijn kan besloten worden tot het reconstrueren van de gescheurde kruisband. Dit wordt grotendeels met een kijkoperatie gedaan. Tijdens deze operatie wordt de gescheurde (voorste) kruisband vervangen door twee pezen van de hamstrings of door een deel van de knieschijfpees.

Nabehandeling

De nabehandeling na een kijkoperatie van de knie hangt af van de complexiteit van de operatie.

Na de operatie wordt er altijd een drukverband aangelegd. Deze mag u zelf 24 uur na de operatie verwijderen. De eerste 5 dagen moeten de wondjes droog blijven, hierna mogen de hechtpleisters verwijderd worden en mogen de wondjes nat worden. De eerste twee weken na een kijkoperatie kan de knie nog dikker zijn dan normaal ten gevolge van een reactie van het slijmvlies van de knie.

Fysiotherapeutische ondersteuning is meestal niet noodzakelijk. Echter als de (voorste) kruisband gereconstrueerd is zal intensief oefenen noodzakelijk zijn. Het is dan ook van belang om in dat geval uitgebreid te revalideren onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Slijtage

Indien er tijdens de kijkoperatie slijtage van het kraakbeen van één of meerdere compartimenten van de knie (artrose) is vastgesteld, kunnen de klachten van de knie aanhouden na de operatie. Het duurt bij knieën met artrose bovendien langer voordat de zwelling en pijn afnemen na de operatie (+- 6 weken).

Complicaties

Gelukkig komen complicaties na een kijkoperatie van de knie slechts zelden voor.

• Wondlekkage;
  Soms kunnen de insteekwondjes in de huid, de sneetjes waardoor de instrumenten en camera in de knie zijn ingebracht, nog wat nalekken. Doorgaans is het voldoende om het verband te wisselen, een extra hechting is zelden nodig.
• Infectie;
  De kans op een infectie van de knie is nihil. Mocht de knie echter toch rood, gezwollen, warm en pijnlijk worden en ontwikkelt u koorts dan moet u direct contact opnemen met uw behandelend arts van de Eisenhower Kliniek.
• Trombosebeen;
  De kans op een trombosebeen na een kijkoperatie is klein. Door de operatie en het minder mobiel zijn nadien is de doorstroom van bloed in het geopereerde been wat verminderd. Hierdoor kan er een bloedstolsel in een bloedvat ontstaan. U krijgt op de dag van de operatie eenmalig een injectie met fraxiparine om dit risico te verkleinen. Overgewicht, anticonceptie-pilgebruik en roken vergroot het risico op trombose

De behandeling van knieproblemen met een arthroscopie van de knie wordt in Nederland veelvuldig gedaan. Binnen ons team is  Rutger Tordoir de expert op het gebied van de arthroscopie van de knie. Tijdens de afspraak bespreekt u samen met een van hen de mogelijkheden.

Kruisbandreconstructie

Een veelvoorkomend letsel van de knie is de gescheurde voorste kruisband. Doordat de kruisband gescheurd is kan deze zijn stabiliserende werking niet meer voldoende uitvoeren. Normaal gesproken voorkomt de voorste kruisband namelijk dat het scheenbeen naar voren kan bewegen ten opzicht van het dijbeen. Indien de voorste kruisband is gescheurd kan het gevoel van doorzakken en instabiliteit optreden.

Aan de hand van lichamelijk onderzoek en aanvullende diagnostiek door middel van een MRI scan kan de diagnose gesteld worden. Allereerst zal altijd gestart worden met het trainen van de bovenbeenspieren (al dan niet onder begeleiding van een fysiotherapeut). Hiermee kan veel stabiliteit gecreëerd worden.

Als dit echter onvoldoende stabiliteit geeft, of de orthopedisch chirurg inschat dat de knie zonder operatie meer schade oploopt, kan het reconstrueren van de voorste kruisband overwogen worden.

 De operatie

Tijdens een kijkoperatie van de knie wordt de gescheurde (voorste) kruisband vervangen door twee pezen van de hamstrings of door een deel van de knieschijfpees (bone-patella-bone-techniek).

Tijdens de ingreep zal als eerste de resten van de gescheurde kruisband worden verwijderd en wordt de knie geïnspecteerd op ander letsel. Daarna worden, via een extra snee naast de kleine sneetjes voor de kijkoperatie, de pezen van de hamstrings of de knieschijfpees verkregen. Nadat de optimale plaats gevonden is worden hierna gaten in het dijbeen en het scheenbeen geboord. Via deze boorgaten (“tunnels”) worden de pezen getrokken. Aan beide zijden wordt de nieuwe kruisband vastgezet in de tunnels met een schroef of een flip-over-systeem.

Nabehandeling

Een kruisbandreconstructie operatie duurt ongeveer 1 uur en vindt doorgaans in dagbehandeling plaats. Na de ingreep begint het revalidatieprogramma met de fysiotherapeut. Deze revalidatie tot sporthervatting duurt ongeveer 8 à 9 maanden.

Complicatie risico’s

De complicatie risico’s zijn vergelijkbaar met die van een kijkoperatie van de knie